Gerelateerd
Lees onze meest recente artikelen op het gebied van seksuele vorming
Er moet structurele aandacht voor seksuele vorming op school komen. Zodat alle jongeren toegang hebben tot dezelfde belangrijke informatie en school als een veilige plek ervaren waar zij zichzelf kunnen zijn. Welke rol kan de politiek hierin spelen? Jonge ‘social change agents’ van Rutgers, bestuursleden van Landelijk Aktie Komitee Scholieren (LAKS), en scholieren van Yuverta vmbo in Houten gingen maandag – op de eerste dag van de Week van de Liefde – in gesprek met Tweede Kamerleden Hanneke van der Werf (D66), Jeanet van der Laan (D66), Ingrid Michon-Derkzen (VVD), Songül Mutluer (PvdA) en beleidsmedewerker Chiel van de Kerkhof (Partij voor de Dieren).
Een voor een druppelen de politici de fractiekamer van D66 in Den Haag binnen. Ze nemen plaats tussen de jongeren, aan een grote ovalen tafel. Voorafgaand aan de bijeenkomst hebben ze een Sexamen gemaakt. Want: hoe is het eigenlijk met hun eigen kennis over relationele en seksuele vorming gesteld? In de test staan vragen over thema’s die de jongeren belangrijk vinden en zelf gemist hebben op school, zoals: wat is de clitoris? En wat zijn belangrijke voorwaarden voor leuke seks? Hoewel de politici bang waren door de mand te vallen, hebben ze best goed gescoord. “Maar niemand heeft een 10, er is ruimte voor verbetering”, lacht Anouk Sap (24), een van de initiatiefnemers van het Sexamen. “Zo wisten sommigen van jullie niet waar de letter Q voor staat in de afkorting LHBTIQ+: Queer en Questioning. De andere vraag die vaak fout ging, is de vraag of meisjes altijd pijn hebben bij de eerste keer seks. Het antwoord is namelijk nee: het feit dat meisjes de eerste vaak pijn hebben, heeft te maken met spanning en onvoldoende opwinding. Dit maakt het extra belangrijk om de tijd te nemen en met elkaar af te stemmen wat je fijn vindt.” De politici vinden het erg leerzaam. “Jullie zouden dit Sexamen iedere Paarse Vrijdag moeten afnemen, en dan landelijk”, tipt Songül Mutluer (PvdA).
Pesten
Dan is het tijd om echt met elkaar in gesprek te gaan. Waarom is goede seksuele vorming op school zo belangrijk en wat moet er beter? Welke rol kan de politiek spelen? Nick Huisman (16) trapt af en vertelt uit eigen ervaring wat voor gevolgen het kan hebben als er geen goede seksuele voorlichting op school is. “Ik ben vorig jaar erg gepest omdat ik openlijk gay ben”, vertelt hij. “Ik werd bijvoorbeeld opgesloten in de kast en ze dwongen me om er weer uit te komen. Meerdere docenten wisten ervan, niemand deed iets. Een docent kwam uiteindelijk voor me op en voerde gesprekken met de pesters. Maar nog steeds wordt er gescholden met homo.” Zita du Plessis (15) vult aan: “Het is belangrijk dat jongeren leren dat homoseksualiteit of genderdiversiteit geen keuze is. Voor veel jongeren is het een ongemakkelijk onderwerp. Ze pesten omdat ze er niets of te weinig van weten. Dat moet veranderen.”
Consent
Jongeren geven aan vaker en diversere voorlichting te willen, op de basis- en middelbare school. En zowel in de bovenbouw als in de bovenbouw. Seksuele vorming is het meest effectief als deze wordt aangeboden in een doorlopende leerlijn, zodat de belangrijke thema’s elk jaar terugkomen. Marlijn Faber (19), die haar profielwerkstuk over inclusievere seksuele vorming schreef, legt uit: “Middelbare scholieren hebben behoefte aan informatie over onderwerpen als consent, diversiteit, gendergelijkheid en plezier. School moet een veilige plek zijn om over deze thema’s te praten. En door goede voorlichting kun je seksueel grensoverschrijdend gedrag helpen voorkomen.” Dit sluit aan bij de initiatiefnota van D66 ‘Let’s talk about seksueel geweld’, voor een integrale aanpak van seksueel geweld.
Nieuwe emancipatiegolf
Na een uur zit de bijeenkomst erop. De politici zijn onder de indruk van de jongeren. Hanneke van der Werf (D66): “Jullie verhalen sterken me om dit onderwerp verder op te pakken. Het was een hele nuttige bijeenkomst. Vertel de verhalen die jullie vandaag vertelden niet alleen aan ons, maar ook aan elkaar en anderen.” Ingrid Michon-Derkzen (VVD) put hoop uit het gesprek. “Ieder kind moet basiskennis over dit onderwerp hebben. Een minimum aan informatie. Dat is nu niet het geval. Ik vind het heel hoopvol hoe we hier met elkaar spreken. Onderschat niet wat jullie met elkaar kunnen bereiken”, zegt ze. Songül Mutluer (PvdA) heeft het gevoel dat we te maken hebben met een nieuwe emancipatiegolf. “Jullie, de jongeren van 2023, willen vrij zijn om te kiezen wie jullie zijn. En dat moeten wij als politiek hoog op de agenda houden”, zegt ze.
Sinds 2012 zijn scholen vanuit de kerndoelen verplicht aandacht te besteden aan seksualiteit, waaronder seksuele diversiteit. Maar scholen zijn vrij om hier zelf invulling aan te geven, waardoor de mate van aandacht voor deze thema’s en de inhoud van lessen per school en soms zelfs per docent verschillen. De aanwezige politici benadrukken dat vrijheid van onderwijs een groot goed is, en vinden het daarom lastig om scholen middels de wet meer verplichtingen op te leggen. Ze zijn het met de jongeren eens dat partijen meer moeten samenwerken en er meer gesprekken over dit thema gevoerd moeten worden. Volgens Songül Mutluer (PvdA) is het ook belangrijk om na te denken over de rol van ouders. “Ouders hebben ook hulp nodig om hun kind te helpen.”
Complete relationele en seksuele vorming maakt relaties en seksualiteit bespreekbaar, bevordert de seksuele gezondheid, werkt preventief tegen problemen als soa, hiv en seksuele grensoverschrijding en bevordert begrip voor diversiteit. Helaas besteedt nog niet elke school hier structureel aandacht aan. Het kabinet is aan zet om betere seksuele vorming mogelijk te maken. Benieuwd naar de aanbevelingen van Rutgers, Soa Aids Nederland en 41 andere organisaties? Bekijk hier hun manifest voor betere seksuele vorming. Ga naar seksuelevorming.nl voor tips, ondersteuning en complete lesmodules voor huidige én toekomstige onderwijsprofessionals.
Wil je ook het Sexamen maken?Week van de Liefde
Tijdens de jaarlijkse Week van de Liefde besteden scholen in het voortgezet onderwijs, praktijkonderwijs, voortgezet speciaal onderwijs en mbo aandacht aan het thema seksuele vorming of verdiepen zij hun kennis. Dit jaar is het thema: ‘Zijn wie je bent.’
