Kerndoelen
Sinds eind 2012 zijn scholen verplicht aandacht te besteden aan seksualiteit, diversiteit en met name seksuele diversiteit. Scholen hebben daarnaast de taak te zorgen voor een sociaal veilig klimaat in en om de school en aandacht te besteden aan burgerschap. Scholen zijn echter vrij om hier zelf invulling aan te geven.
Seksuele vorming is sinds eind 2012 verplicht voor het basisonderwijs, voortgezet onderwijs (onderbouw) en speciaal onderwijs. Het ministerie van OC&W wil hiermee aan de ene kant seksuele dwang of grensoverschrijdend gedrag voorkomen, maar ook homonegatief gedrag. En aan de andere kant respectvol gedrag dan wel seksuele weerbaarheid van leerlingen bevorderen.
Ook in andere kerndoelen zijn aanknopingspunten te vinden met seksuele vorming. Leerlingen moeten bijvoorbeeld ook voor hun eigen gezondheid en welzijn zorgen en kennis hebben van functies van het lichaam.
- Kerndoel 38 voor het primair onderwijs
De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
- Kerndoel 43 voor de onderbouw van het voortgezet onderwijs
De leerling leert over overeenkomsten, verschillen en veranderingen in cultuur en levensbeschouwing in Nederland, leert eigen en andermans leefwijze daarmee in verband te brengen, leert de betekenis voor de samenleving te zien van respect voor elkaars opvattingen en leefwijzen, en leert respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
- Kerndoel 53 voor het speciaal onderwijs
De leerlingen leren hoofdzaken over geestelijke stromingen die in de Nederlandse multiculturele samenleving een belangrijke rol spelen, en ze leren respectvol om te gaan met seksualiteit en met diversiteit binnen de samenleving, waaronder seksuele diversiteit.
Richtlijn seksuele vorming
De WHO en BZgA hebben met andere Europese experts een richtlijn ontwikkeld waarin de doelen, principes en uitgangspunten van seksuele vorming zijn beschreven. In een overzichtelijke matrix staan op leerlingniveau wat ze in welke fase moeten weten, vinden en kunnen op terrein van relaties en seksualiteit. Deze richtlijn helpt de school bij het maken van keuzes in onderwijsmethoden en de inrichting van seksuele vorming in het onderwijs.
Leerplankader Sport, bewegen en gezonde leefstijl
Het is belangrijk dat kinderen en jongeren van 0 tot 24 jaar leren zelf weloverwogen keuzes maken ten aanzien van hun leefstijl, ook op het gebied van relaties en seksualiteit. Het leerplankader beschrijft wat zij daarvoor moeten weten, kunnen en doen. Het SLO heeft het leerplankader ontwikkeld, waarbij zij bij het onderdeel Relaties en seksualiteit hebben samengewerkt met Rutgers en Soa Aids Nederland. In dit onderdeel staan vier thema’s centraal: lichamelijke ontwikkeling en zelfbeeld, intieme relaties, voortplanting, gezinsvorming en anticonceptie en seksualiteit. Het leerplankader kan scholen behulpzaam zijn bij het vormgeven van beleid, programma’s en leerplannen
Leerplanvoorstel Seksualiteit en seksuele diversiteit in de kerndoelen
Het leerplanvoorstel van het ministerie van biedt leraren en scholen meer houvast als het gaat om seksualiteit en seksuele diversiteit. Er is een toelichting geschreven op het kerndoel en de begrippen seksualiteit, diversiteit en seksuele diversiteit worden uitgelegd. Dit biedt een duidelijk kader en laat zien hoe je hieraan invulling kunt geven. Er wordt ook een link gemaakt met het brede begrip sociale veiligheid op school en het thema burgerschap.
Sociale veiligheid
Scholen zijn verplicht om te zorgen voor een sociaal veilig klimaat in en om de school. Scholen stellen hiervoor zelf gedragsregels en protocollen op en nemen maatregelen om seksuele grensoverschrijding, intimidatie en homonegatief gedrag tijdig te signaleren en te voorkomen. Scholen bewaken zelf of leerlingen en docenten zich veilig voelen in en om de school.
Burgerschap
Scholen zijn verplicht aandacht te besteden aan sociaal burgerschap. Burgerschap verwijst naar de belangrijkste universele rechten en waarden van de mens. Voor seksualiteit en seksuele diversiteit gaat het om onder andere het recht op vrije partnerkeuze, recht op toegang tot informatie over seksualiteit en recht op betaalbare anticonceptie en recht op voorzieningen. Scholen zijn vrij om hier zelf invulling aan te geven.
Meer informatie
- De richtlijn seksuele vorming
- Standards for Sexuality Education in Europe (download 1 MB)
- Leerplankader Sport, bewegen en gezonde leefstijl, onderdeel Relaties en Seksualiteit
- Leerplanvoorstel Seksualiteit en seksuele dversiteit in de kerndoelen
- De rechten van de mens
- Visies School en Veiligheid (po en vo)
- Ontwikkelen en onderhouden van veiligheidsbeleid