Met leerlingen in gesprek over Gewoon. Bloot.

Waarom zou je het programma kijken in de klas?

Veel kinderen en pubers vragen zich af of hun lichaam wel normaal is. Te klein, te groot, te dik, te dun?  Gekke billen? Te kleine borsten? Niet zo gek, want op Instagram, Snapchat en TikTok lijkt iedereen perfect. Veel mensen gebruiken filters, make-up of gaan zelfs onder het mes om er beter uit te zien. Dat maakt kinderen en pubers onzekerder dan nodig over hun eigen lichaam. Onderzoek wijst uit dat mensen een positiever lichaamsbeeld en zelfbeeld krijgen als ze vaker blote lichamen van gewone mensen zien, in plaats van de ‘perfecte’ lichamen die de media ons voorschotelen. Lichaamsdelen zijn er in alle soorten en maten, en niemand zou zich daarvoor hoeven schamen.

Het programma Gewoon. Bloot. zou een mooie aanleiding kunnen zijn om met leerlingen in gesprek te gaan over hoe verschillend lichamen eruit zien en wat er in de puberteit allemaal verandert. Daarnaast kan het gesprek gevoerd worden over bloot, wanneer ben je wel en niet bloot, wat vinden ze daarvan en hoe laat je het een ander weten als je daarin iets niet prettig vind of over jou grenzen heen gaat.

Check wel even bij de leerlingen of ze er oke mee zijn om het programma te kijken. Als er kinderen zijn die het programma liever niet willen zien moet dat gerespecteerd worden.

Kan het kwaad voor kinderen van deze leeftijd om naar bloot te kijken?

De Kijkwijzer classificatie voor Gewoon. Bloot. is Alle Leeftijden (AL), wat wil zeggen dat het programma geen schadelijke elementen bevat, zoals geweld, seks, discriminatie, grof taalgebruik of angstaanjagende beelden. De kritiek op Gewoon. Bloot. komt vooral van mensen die naakt zijn seksualiseren. In het programma Gewoon. Bloot. zijn naakte mensen te zien echter zonder dat er seksuele handelingen of een seksuele context te zien of te horen is.

Het zien van blote lichamen op zichzelf heeft geen schadelijk effect op kinderen. En kinderen leggen ook niet de connectie met het naakte lichaam en seksualiteit. De vragen die kinderen in het programma zijn stellen zijn dan ook geenszins van seksuele aard. Het programma gaat alleen over het menselijk lichaam en toont hoe verschillende lichaamsdelen er echt en ongefilterd uitzien. Bloot is hier gewoon bloot.

Weerbaar worden

Om weerbaar te worden is het belangrijk dat kinderen informatie krijgen over het lichaam (in alle diversiteit), dat ze de taal hebben om over iets te praten en dat ze snappen wat wel en niet bij een situatie hoort. Dat een dokter je mag vragen om je buik te voelen, maar de buurman niet. Dat de gasten in het programma uit de kleren gaan, is afgesproken en met toestemming van de kinderen. Iemand dit zich zomaar naakt op straat laat zien is dat niet.

De presenator van het programma benadrukt, ook voor de kijker, dat je je nooit zomaar naakt aan iemand mag tonen, dat je daar altijd toestemming van de ander voor moet hebben. Dit is ook de boodschap die er wordt meegegeven aan de kinderen (die kijken). Bloot is alleen oke als jij daar oke mee bent en de ander daar ook oke mee is.

Hoe geef je hier les over in de klas?

De les kan gestart worden met het kijken van het programma waarna de leerlingen kunnen bespreken wat ze er van vonden en kunnen meer vragen gesteld worden over het lichaam of het thema van de aflevering.

Hieronder enkele algemene tips over het lesgeven over dit thema:

• Sluit aan op de vragen van de kinderen. Je kunt vooraf ook een vragenbox neerzetten. Hierdoor kunnen leerlingen anoniem vragen stellen. Je weet hierdoor wat er speelt in de klas en het geeft  je de mogelijkheid de antwoorden voor te bereiden.
• Voordat je start het vertonen van de uitzending en de lessen over bloot, is het goed om stil te staan bij je eigen opvattingen, normen en waarden over naakt zijn en het lichaam. Hoe kijkt je hier zelf tegenaan,  wat vind je dat een kind op deze leeftijd al moet weten over het lichaam? Persoonlijke opvattingen zijn van invloed op de keuzes van onderwerpen en de manier van lesgeven. Het is van belang om leerlingen de ruimte te geven om hun eigen opvattingen, waarden en normen te ontwikkelen. Ook kinderen kunnen onderling verschillen in normen en waarden over bloot zijn. Leer hen respect op te brengen voor de opvattingen van een ander, ook als ze het er niet mee eens zijn. Realiseer je ook dat kinderen een hele andere beleving hebben als het gaat om het zien van bloot dan sommige volwassenen. Sommige volwassenen seksualiseren bloot. Het seksualiseren van bloot is echter een van de risicofactoren voor seksueel geweld. Als je bloot niet gewoon ziet als bloot, maar als seks, zal alles wat neigt naar bloot kunnen worden opgevat als een seksuele uitnodiging. Terwijl bloot gewoon bloot is en op zich niets met seks te maken heeft.
• Maak vooraf afspraken met leerlingen over elkaar uit laten praten, elkaar niet uitlachen, elkaars mening respecteren, eigen grenzen aangeven en persoonlijke zaken niet doorvertellen. Hiermee creëer je een veilige sfeer in de klas waarin kinderen zich vrij voelen om vragen te stellen en eigen ervaringen te delen.
• Vraag na de lessen aan de leerlingen hoe ze de lessen vonden, wat ze ervan geleerd hebben en of het aansluit bij hun vragen. Leuke lessen blijven namelijk beter hangen! Vraag ook over welke onderwerpen ze nog meer les willen krijgen of waar ze nog vragen over hebben. De vragenbox kan in de klas blijven staan zodat ze daar elke keer hun vragen in kunnen doen.

Meer tips over het lesgeven over deze thema’s vind je op seksuelevorming.nl

Lesmateriaal

Vanaf zondag 21 maart zullen er gratis lessen beschikbaar zijn op Kriebelsinjebuik.nl

Kriebels in je buik is een digitale lesmethode voor groep 1 tot en met 8, met lessen die de relationele en seksuele ontwikkeling van kinderen volgen. Op Kriebelsinjebuik.nl vind je vanaf de start van de uitzendingen gratis demolessen over bloot en het lichaam.

Meer informatie

Informatie voor leerkrachten:

Op seksuelevorming.nl vind je alle informatie over relationele en seksuele vorming voor het onderwijs.

Informatie voor ouders:

Als de uitzendingen in de klas vertoond worden of er lessen over bloot en het lichaam worden gegeven is het altijd goed om ouders hier ook over te informeren. Zeker als dit thema nieuw is voor de school. Op seksuelevorming.nl staat beschreven hoe ouders hierover kunnen worden geïnformeerd.

In de brochure Seksuele ontwikkeling van 0-18 jaar wordt uitgelegd hoe de seksuele ontwikkeling van kinderen verloopt en hoe ouders daarbij aan kunnen sluiten. Er zijn ook brochures voor de leeftijd 0-6, 6-9 en 9-15.

Informatie voor kinderen:

Op www.pubergids.nl kunnen kinderen vanaf 10 jaar alles lezen over de puberteit.

‘Gewoon. Bloot.’ is vanaf 21 maart elke zondag te zien, om 19.20 uur bij de NTR op NPO Zapp.

Dit zijn de thema’s die besproken worden:

• Het lichaam (21 maart)
• Huid & haar (28 maart)
• Borsten (4 april)
• Gewicht (11 april)
• Billen (18 april)
• Piemel (25 april)
• Transgender (2 mei)
• Vagina (9 mei)