Anticonceptie

Cijfers over anticonceptie

Gebruik

Bij de eerste keer geslachtsgemeenschap gebruikt 8% van de jongens en 6% van de meisjes geen anticonceptie. Met de laatste sekspartner gebruikt 4 van de 5 jongeren altijd anticonceptie bij geslachtsgemeenschap. De pil is nog steeds de meest gebruikte anticonceptiemethode, maar het pilgebruik neemt wel af.

Ongeplande zwangerschappen

Hoe vaak gaat het fout? Van de 1.000 jongeren tot 25 jaar hebben 24 meiden en 16 jongens te maken gehad met een ongeplande zwangerschap. In ongeveer een derde van de gevallen was geen anticonceptie gebruikt. Bij twee derde van de onbedoelde zwangerschappen onder jongeren was wel anticonceptie gebruikt, maar niet goed of de anticonceptie faalde.

Voorlichting kan beter

Jongeren hebben behoefte aan informatie over anticonceptie. 40% van alle jongeren heeft onvoldoende informatie gekregen over zwangerschap en anticonceptie. Soms komen alleen de pil en het condoom aan bod, en niet alle andere opties. Bij de pil en het condoom is de kans groter op gebruikersfouten. Aan de pil moet je elke dag denken en een condoom kan scheuren als je hem niet goed omdoet. Het is belangrijk dat jongeren weten welke mogelijkheden er allemaal zijn, om een passende keuze te kunnen maken.

Gedeelde verantwoordelijkheid

Het voorkomen van een onbedoelde zwangerschap is niet alleen de verantwoordelijkheid van meiden, ook al moeten bijna alle anticonceptiemiddelen door vrouwen worden gebruikt. (Seks)partners kunnen samen zorgen voor een effectieve bescherming. Daarom is het belangrijk dat jongens ook kennis hebben van anticonceptiemiddelen en hoe ze werken. Ze kunnen dan samen met hun partner een goede keuze maken en hun partner ondersteunen in het anticonceptiegebruik. Bij losse seksuele contacten is een condoom voor jongens/mannen een manier om zichzelf goed te beschermen, zowel tegen soa’s als tegen een onbedoelde zwangerschap.

Deze cijfers komen uit het onderzoek Seks onder je 25e (Rutgers & SoaAids Nederland, 2017). Meer over dit onderzoek lees je hier.

Welke vragen hebben leerlingen over anticonceptie?

Leerlingen onder de 12 jaar

• Wat is een condoom en waarvoor wordt het gebruikt?
• Hoe werkt de pil?
• Ben je na een keer seks meteen zwanger?

Leerlingen boven de 12 jaar:

• Ik wil de pil gaan gebruiken, hoe pak ik dat aan?
• Als ik de pil slik, moet ik dan ook een condoom gebruiken?
• Hoe weet ik wanneer ik zwanger ben of iemand zwanger heb gemaakt?
• Welke andere anticonceptiemiddelen zijn er behalve de pil en condooms?
• Wat doe ik als er tijdens de seks iets misgaat met het condoom?
• Kun je direct zwanger raken als je voor de eerste keer seks hebt?

Lesgeven over anticonceptie

• Bespreek correct condoomgebruik en laat leerlingen oefenen met het omdoen van een condoom. Leg uit dat het tuitje dichtgeknepen moet worden voor het afrollen! Als er lucht in zit, kan het sperma er niet bij en knapt het condoom.
• Omdat je eraan moet denken om de pil elke dag rond dezelfde tijd te slikken, is de pil niet voor iedereen de meest passende anticonceptiemethode. Bespreek daarom alle anticonceptiemethoden en hun betrouwbaarheid, en noem per middel de voor- en nadelen. Hiervoor kun je naast een lesmethode over relaties en seksualiteit gebruik maken van:

– De anticonceptiekoffer

– Het vergelijkend overzicht met alle anticonceptiemethoden

– Het uitvouwfoldertje over anticonceptiemiddelen

• Online is veel informatie te vinden over anticonceptie, maar maak leerlingen ervan bewust dat niet alle informatie klopt. Ook kunnen ervaringen met een anticonceptiemethode heel erg verschillend zijn. Welke anticonceptie bij iemand past is namelijk heel persoonlijk, en eventuele bijwerkingen zijn niet van tevoren te voorspellen. Verwijs naar Sense.info voor betrouwbare informatie over anticonceptie. Je kunt kaartjes van Sense.info meegeven.
• Leven er zorgen en misvattingen over anticonceptiemethoden bij leerlingen en wil je als docent informatie geven die klopt? We hebben de actuele kennis uit wetenschap en praktijk op een rij gezet: www.seksindepraktijk.nl/zorgen-en-misvattingen
• Om een keuze te kunnen maken voor een anticonceptiemethode, kun je leerlingen verwijzen naar de online keuzehulp anticonceptievoorjou.nl (hier wordt ook op Sense.info naar gelinkt). Door persoonlijke wensen aan te geven, zien ze welke anticonceptiemethode bij hen past en kunnen ze er meer over lezen.
• Geef informatie over de morning-afterpil na onveilige seks of als er iets mis is gegaan met anticonceptie. Hier kun je ook deze flyer voor gebruiken.
• Verwijs naar de Hulp bij pil vergeten(ook bij overgeven of diarree) op Sense.info.
• Vertel dat het voorkomen van zwangerschap en soa’s een gedeelde verantwoordelijkheid is, niet alleen die van het meisje. Gebruik daarvoor bijvoorbeeld de Handreiking voor een gesprek met jongeren over anticonceptie en de bijbehorende Powerpoints met stellingen en een kennisquiz.
• Bespreek het onderwerp kinderwens en de voor- en nadelen van jong ouderschap.
• Behandel dit onderwerp bij voorkeur binnen een breder lespakket over relaties seksualiteit in een doorlopende leerlijn.