Wat is gezond zwanger worden?
Als iemand in de toekomst een kind wil of zou willen, dan is het belangrijk om te leren over gezond zwanger worden. Tijdens de zwangerschap is het belangrijk dat degene die zwanger is gezond leeft (bijvoorbeeld gezonde voeding, vermijden van stress, slikken van foliumzuur en geen alcohol, drugs of roken). Maar ook voordat iemand zwanger wordt, is het belangrijk om een goede gezondheid te hebben. Door bepaalde keuzes te maken voordat iemand zwanger is of wil worden, kan de gezondheid van het toekomstige kind worden beschermd.
Waarom is het belangrijk om les te geven over gezond zwanger worden?
Elk kind verdient een zo goed mogelijke start. Deze begint al voor de zwangerschap. De eigen gezondheid is van invloed op de vruchtbaarheid en op de gezondheid van het toekomstige kind. Door meer aandacht te besteden aan fysieke, sociale en mentale gezondheid loopt iemand minder risico op vruchtbaarheids- en zwangerschapsproblemen in de toekomst.
In Nederland heeft 14% van de kinderen geen goede start bij de geboorte. Hierdoor krijgen kinderen later vaker groei- en (psychische) ontwikkelingsproblemen, suikerziekte, hart- en vaatziekten en overgewicht en komen ze veel vaker in aanraking met jeugdhulp. Goede voorlichting, ondersteuning en begeleiding – o.a. door docenten – hebben een positief effect op deze risicofactoren. Juist daarom is het belangrijk om hier met leerlingen over te praten en waar nodig te kunnen adviseren of doorverwijzen.
Sommige leerlingen en studenten willen graag ‘jong’ een kind krijgen. In 2015 waren er 12.000 studerende moeders en zwangere studenten in Nederland. Juist voor deze groep is het bespreekbaar maken van gezond zwanger worden belangrijk.
Welke vragen hebben leerlingen over gezond zwanger worden?
Hieronder worden voorbeelden van vragen genoemd.
Leerlingen onder de 12 jaar
- Hoe word je zwanger?
- Wanneer kun je zwanger worden?
- Wat is vruchtbaarheid?
- Wat gebeurt er tijdens een zwangerschap?
Leerlingen boven de 12 jaar
- Wanneer kun je zwanger worden?
- Op welke dagen is een vrouw of persoon met een baarmoeder vruchtbaar? (niet alleen vrouwen kunnen zwanger raken, ook transmannen of mensen die zich identificeren als non-binair)
- Waar moet je aan denken en rekening mee houden als je gezond zwanger wil worden?
- Moeten alleen vrouwen gezond leven voor een gezonde zwangerschap, of ook mannen?
- Waarom kunnen sommige mensen geen kinderen krijgen?
- Wat kun je doen als je niet zwanger wordt?
- Wat kun je doen als je zwanger raakt, maar twijfelt of je daar (al) aan toe bent?
- Wat kun je doen als je zwanger raakt, maar dit niet wil?
Lesgeven over gezond zwanger worden
Tijdens voorlichting, maar ook daarbuiten, zijn we vaak geneigd ons te richten op de risico’s en het voorkomen van onbedoelde (tiener)zwangerschap en veilig anticonceptiegebruik. Uit onderzoek blijkt dat de boodschap ‘pas op, word niet zwanger’ of ‘gebruik altijd anticonceptie’ niet altijd het meest effectief is in het bevorderen van gezonde zwangerschappen.
Onbedoelde zwangerschappen komen voor. Bijna elke school (MBO, maar ook VO) krijgt ermee te maken. Jaarlijks gaat het om ongeveer 67.000 zwangerschappen. Een onbedoelde zwangerschap hoeft niet perse ongewenst te zijn. Klik hier voor meer informatie over onbedoeld zwanger zijn en hoe je jouw leerlingen of studenten hierbij het beste kunt ondersteunen. Klik hier voor hoe je het thema kunt bespreken in de les.
Lang niet alle leerlingen begrijpen wat er nodig is voor een goede start van hun toekomstige kind, of bevinden zich in een situatie die een gezonde leefstijl in de weg staat. Door het gesprek hierover met je leerlingen aan te gaan kunnen ook mogelijke kwetsbare leerlingen met een kinderwens beter in beeld komen. Stel bijvoorbeeld gerust de vraag: ‘Wil je het komende jaar zwanger worden?’. Je kan voor het gesprek de wegwijzer voor professionals gebruiken.
Als docent hoef je niet alle kennis in pacht te hebben, maar het is wel belangrijk dat je weet waar je jongeren naar door kunt verwijzen. Bijvoorbeeld naar belangrijke websites, of naar een preconceptieconsult.
Daarnaast is het belangrijk dat je vanuit een positieve boodschap over gezond zwanger raken praat. Dit betekent niet dat je ‘vroeg’ zwanger worden stimuleert of de risico’s negeert. Integendeel, door hier op een open en eerlijke wijze met leerlingen over in gesprek te gaan, draag je bij aan een gezonde ontwikkeling van je leerling(en) of student(en) en hun eventuele toekomstige kind(eren).
Je kunt als docent makkelijk aansluiten bij de leefwereld van jongeren, zonder het zwaar te maken, door het eerst over gezondheid in het algemeen en het belang van een gezonde leefstijl te hebben. Bijvoorbeeld: “gezond zijn is belangrijk, bijvoorbeeld ook wanneer je ooit zwanger wil worden!”.
Tips die je als docent mee kunt geven
- Verwijs leerlingen en studenten naar de juiste betrouwbare informatie. Voor algemene informatie over zwangerschap en vruchtbaarheid kunnen jongeren terecht op sense.info.
- Voor specifieke informatie over gezond zwanger worden, kun je leerlingen en studenten verwijzen naar zwangerwijzer.nl en strakszwangerworden.nl.
- Voor tips en tricks over gezond zwanger worden, verwijs naar nl.
- Wijs leerlingen en studenten op de mogelijkheid van een preconceptieconsult. Om zich goed voor te bereiden op zo’n gesprek kan een leerling op zwangerwijzer.nl een vragenlijst invullen.
Lesmateriaal
Links
- Vruchtbaarheid
- Zwanger worden
- Zwangerschap
- Als zwanger worden niet lukt
- Seks na zwangerschap
- Boek: ‘Voordat je zwanger wordt: wat vrouwen en mannen moeten weten’, geschreven door Eric Steegers en Anjo Geluk (ISBN: 9789044138344)