Thema Week van de Lentekriebels 2021: Seksuele en genderdiversiteit

Een veilig schoolklimaat

School moet een sociaal veilige omgeving zijn voor kinderen, zodat ze zich kunnen ontplooien en zich ontwikkelen tot mensen die goed in hun vel zitten en het beste uit zichzelf halen. Sommige kinderen weten al jong dat ze niet (alleen) verliefd kunnen worden op iemand van hetzelfde geslacht. Of dat ze niet lijken op het stereotype meisje of jongen.

Op school creëer je normen

Het is belangrijk dat er op school aandacht is voor seksuele en genderdiversiteit. Dan gaat het over seksuele oriëntatie, genderidentiteit, genderexpressie en geslachtskenmerken. Niet heteroseksualiteit moet de norm zijn, maar diversiteit. Dat betekent dat op school de ruimte wordt geboden aan leerlingen om te zijn wie ze willen zijn. En om zich te herkennen in de voorbeelden die gegeven worden, bijvoorbeeld rondom thuissituaties. Niet voor niets is het in de kerndoelen verplicht voor scholen om lessen te geven over seksuele diversiteit. Door geen aandacht te geven aan diversiteit, ontken je de realiteit van sommige kinderen, jongeren en volwassenen. Daarom is het belangrijk om bestaande, beperkende normen te doorbreken.

Help, hoe kan ik daar les over geven?

Heb je speciale kennis nodig over seksuele diversiteit en genderdiversiteit om hier les over te kunnen geven? Nee. Het gaat erom bewust de heteroseksuele norm los te laten en het gesprek over diversiteit op gang te brengen. Het afkeuren en corrigeren van homonegatief gedrag hoort daarbij. Ook de bewustwording dat sekse en gender kunnen variëren is belangrijk. Sekse is hoe je geboren bent en gender is hoe je je voelt. Sekse (geslacht) kan variëren. Meestal is duidelijk dat een kind als meisje of jongen geboren is. Echter niet altijd: kinderen kunnen worden geboren met een variatie in geslachtskenmerken (intersekse). Ook gender, of je je jongen-man of meisje-vrouw voelt, kan variëren. En sommige kinderen, jongeren of volwassen voelen zich allebei, of juist geen van beide. Hoe iemand zich voelt rondom gender kan tijdelijk zijn. Als er een belangrijk verschil tussen sekse en gender is dat niet tijdelijk is, dan noemen we dat transgender. Verder gaat gender in zijn algemeenheid ook over genderrollen: wat is typisch meisjesachtig-vrouwelijk en jongensachtig-mannelijk?  Is dat wel zo?

We hebben een handreiking gemaakt met aandachtspunten en tips voor het behandelen van sekse, gender en seksuele genderdiversiteit in de klas.

Zijn er standaard lessen?

In de lesmethode Kriebels in je buik (Rutgers) zitten de thema’s seksuele en genderidentiteit, maar ook sekserollen, geïntegreerd in verschillende lessen. In bepaalde lessen komt dit nu nog explicieter aan bod. Ook is er informatie over intersekse en transgender toegevoegd aan de lessen. Vanaf maandag 15 maart zullen een aantal van deze vernieuwde lessen gratis toegankelijk zijn via www.kriebelsinjebuik.nl. Ook in de lessen van Wonderlijk gemaakt (Driestar) en Veiligwijs (Zorg voor Seksualiteit) komen deze thema’s aan de orde.

Gaan de leerlingen niet naar school? Er zijn ook Lentekriebels-thuislessen gemaakt die leerlingen zelf, eventueel met hulp van ouders, kunnen doen.

Wil je specifiek lesgeven over seksuele en genderdiversiteit? Stichting School en Veiligheid heeft het lespakket Met wie woon jij?, met onder meer een kwartet, een lesbrief en kleurplaten, voor groep 3 t/m 8. Ook heeft SSV ‘kletskaartjes’ ontwikkeld om te praten over verschillen, van binnen en van buiten. En geven ze 10 tips voor een veilig klassengesprek over seksuele en genderidentiteit.

Kidsweek heeft verder een lesplan Paarse Vrijdag.

Leuke lesideeën

We hebben wat suggesties op een rij gezet voor het invullen van de lessen. Activiteiten die makkelijk uitvoerbaar zijn voor leerlingen, ook als ze geen les hebben op school. Op die manier kun je het thema toch aandacht geven. Meer algemene leuke ideeën voor de Week van de Lentekriebels vind je hier.

Genderkoek

Leg uit wat seksuele en genderidentiteit is aan de hand van de ‘genderkoek‘. Of kijk samen dit filmpje waarin Thorn Roos de Vries uit SpangaS het uitlegt met een genderkoek.

Regenboog knutselen

Laat de leerlingen een regenboog tekening of knutselwerk maken, en leg uit dat de regenboog staat voor sekse, gender en seksuele diversiteit.

De vragenbox

Laat kinderen anoniem vragen indienen over seksuele en gender diversiteit in de Kriebels in je buik Vragenbox, die je vervolgens plenair behandelt. Via Google Drive kun je eenvoudig een formulier aanmaken om dit online anoniem te doen (klik op ‘nieuw’ en dan Google Formulieren).

Ouders interviewen

Opdracht voor leerlingen: interview je ouders. Voorbeeldvragen:

• Voel je je een meisje of een jongen? Geef aan op een 10 puntsschaal.
• Hoe wist jij op wie je valt, op meisjes, of jongens of allebei?
• Weet je wat intersekse is?
• Wat zou je zeggen als ik zei dat ik niet hetero ben?
• Heb je mij vroeger alleen jongens-/meisjesspeelgoed en kleren gegeven? Waarom?

Presentatie

Zoek iemand online op (social media) die een andere seksuele of genderidentiteit heeft en maak hierover een presentatie.

Collage maken

Maak een (online) collage over stereotypen mannen en vrouwen of verschillende gezinsvormen. Laat kinderen vertellen bij hun collage.

Rollenspel

Laat kinderen een rollenspel doen in breakout rooms, waarbij ze een ‘coming out’ spelen naar bijvoorbeeld een ouder of een klasgenootje. Bespreek na.

Paarse Vrijdag werkboekje

Gebruik het Paarse Vrijdag werkboekje over seksuele en genderdiversiteit.

Filmpjes naspelen

Filmpje bekijken en nabespreken (kan ook via Teams). Bijvoorbeeld:

• Coming Out van youtuber Nikki de jager (NikkieTutorials) (NL ondertiteling aanzetten)
• Coming Out van youtuber Furtjuh
• Schooltv: De Dokter Corrie Show – Over homo- en biseksualiteit
• Wat is gender? (Het Klokhuis)
• Over genderexpressie: Stef uit Holland’s got Talent houdt van zogenaamde ‘meisjesdingen’. Met tips voor een gesprek in de klas.
• Jurre’s date met Marleen: interview over intersekse
• K3 liedje (met lyrics): Prinsesje en Superman
• Een aflevering van Koken met Konijnen waarin een meisje vertelt dat ze geboren is als jongen

Deze filmpjes zijn mogelijk ook interessant voor ouders.

Playlist met liedjes

We hebben ook een playlist gemaakt met liedjes die passen bij het thema. Leuk om af te spelen als opening van de Week of als kinderen met opdrachtjes bezig zijn. In de playlist staat ook een versie van de videoclip van het Lentekriebelslied met twee gebarentolken.