Week van de Lentekriebels: Informatie voor ouders

Wat is de Week van de Lentekriebels?

De Week van de Lentekriebels is een jaarlijkse projectweek voor het basisonderwijs over verliefdheid, relaties, weerbaarheid en seksualiteit. Voor scholen is het een laagdrempelige manier om kennis te maken met het geven van lessen relationele en seksuele vorming. Steeds meer scholen doen mee met de Week van de Lentekriebels. Alle scholen in Nederland zijn verplicht om aandacht te besteden aan deze onderwerpen en kunnen zelf bepalen op welke manier zij daar invulling aan geven, passend bij de achtergrond van de school.

De relationele en seksuele ontwikkeling van kinderen begint al op hele jonge leeftijd. Dit klinkt misschien gek of zelfs een beetje ongemakkelijk, maar in elke leeftijdsfase verandert het gedrag van kinderen en willen kinderen andere dingen weten. Zo zijn kinderen van 4 tot 6 jaar benieuwd waar baby’s vandaan komen en zijn kinderen van 9 tot 12 jaar nieuwsgierig naar onderwerpen als verliefdheid, voortplanting, verschillen tussen jongens en meisjes en veranderingen in de puberteit. We geven enkele voorbeelden:

• Kinderen van 4 jaar zijn nieuwsgierig naar hun lichaam en dat van anderen. Ze willen bijvoorbeeld weten hoe je kunt zien of iemand een jongetje of meisje is.
• Kinderen van 6 jaar kunnen heel nieuwsgierig zijn naar de voortplanting. Ze willen weten waar de baby vandaan komt, hoe deze in en uit de buik komt.
• Bij kinderen van 8 jaar kunnen de eerste verliefdheden en verkering een grote rol spelen. Het verschil tussen verliefd zijn en vriendschap wordt hen steeds duidelijker.
• Kinderen van 10 jaar kunnen zich meer gaan schamen om naakt te zijn. Ze kunnen onzeker zijn over hun eigen lichaam. Dat lichaam gaat langzaam veranderen. Ze gaan zich meer vergelijken met leeftijdsgenootjes en voorbeelden op sociale media. Ze willen weten of ze wel normaal zijn. Het is belangrijk om hen mee te geven dat elk lijf er anders uitziet en dus normaal is.
• Kinderen van 12 jaar kunnen zich meer gaan interesseren in seksualiteit, kunnen op zoek gaan naar informatie online en krijgen op hun smartphone van alles toegestuurd. Het is belangrijk om kinderen te vertellen wat ze online tegen kunnen komen. Kinderen weten vaak goed als een filmpje bedoeld is voor volwassen en niet voor kinderen. Leer ze dat ze het filmpje weg kunnen klikken en naar je toe kunnen komen met vragen.

Hoe je als ouder met deze onderwerpen om gaat heeft invloed op de ontwikkeling van je kind. Zijn onderwerpen thuis taboe? Of praat je uit jezelf met je kind over hoe je met respectvol met elkaar omgaat, over verliefdheid, het blote lichaam, seksualiteit en verschillende voorkeuren? En wat voor voorbeeld ben jij zelf, wat ziet en hoort je kind van jou?

Wij willen dat alle kinderen in aanloop naar volwassenheid goede informatie krijgen en leren hoe je gezonde en veilige relaties aan gaat. En zorgen dat kinderen zijn. Daarnaast hebben leerlingen zelf vaak allerlei vragen, twijfels en onzekerheden. Daarom is relationele en seksuele vorming thuis en op school belangrijk. Juist ook op de basisschool, voordat kinderen in de puberteit komen en ze lichamelijk en emotioneel erg veranderen.

Doel en meerwaarde van deze week

Het doel van de Week van de Lentekriebels is om kinderen de juiste informatie en vaardigheden mee te geven voor een gezonde ontwikkeling. Eentje die past bij hun leeftijd en belevingswereld én hen helpt om op latere leeftijd  verantwoorde keuzes te maken. Onderzoek laat zien dat wanneer kinderen al in het basisonderwijs goede lessen relationele en seksuele vorming krijgen, zij een positiever zelf- en lichaamsbeeld hebben. Ook kunnen zij beter hun grenzen aangeven, zijn ze weerbaarder en gaan zij respectvoller met elkaar om.

Daarnaast weten we uit onderzoek dat jongeren later, wanneer zij seksueel actief worden, meer verantwoorde en gezonde keuzes maken en minder worden geconfronteerd met seksuele problemen als grensoverschrijdend gedrag, ongewenste zwangerschap en soa’s.

Soms voelen ouders ongemak, of hebben zij vragen als: ‘Sporen deze lessen kinderen juist niet aan tot seksueel gedrag?’. Het antwoord hierop is volmondig nee. Onderzoek leert dat jongeren die goede relationele en seksuele vorming ontvangen op school, gemiddeld genomen later starten met seksuele handelingen. Als ze er echt aan toe zijn. Daarnaast geven kinderen aan het fijn te vinden om daar met ouders en leerkrachten over te praten, hoe spannend of giechelig het onderwerp soms ook is. Veel ouders willen ook dat hun kind betrouwbare informatie krijgt, passend bij hun leeftijd, en niet zelf op internet foutieve (of zelfs schadelijke informatie) gaat vinden.

Wat gebeurt er tijdens de Week van de Lentekriebels?

• We stimuleren scholen om in de Week in iedere groep minimaal één les per dag te geven over relaties en seksualiteit. Kriebels in je buik, VeiligWijs en Wonderlijk Gemaakt zijn hiervoor erkende lesmethodes. Scholen kunnen ook kiezen voor een activiteit zoals gedichten maken, knutselen, een theatervoorstelling of een boerderijbezoek. Benieuwd hoe een les uit een van de lespakketten eruitziet? Bekijk de website, of download de flyer van Kriebels in je Buik.
• Seksuele opvoeding is een onderwerp voor thuis én op school. Daarom vinden wij het belangrijk dat scholen ouders/opvoeders bij de Week van de Lentekriebels betrekken door een ouderavond te organiseren of de ouders een informatiebrief te sturen. We adviseren scholen om ouders ook te informeren over de onderwerpen die per dag besproken worden, zodat ouders voorbereid zijn en thuis kunnen doorpraten. Dat zijn leuke en waardevolle gesprekken.
• Scholen geven een eigen invulling aan de Week van de Lentekriebels. Bijvoorbeeld door een tentoonstelling of een presentatie waarbij kinderen aan hun familie laten zien wat ze die week gemaakt en geleerd hebben. Leerkrachten hebben een belangrijke rol om het onderwerp bespreekbaar te maken en te zorgen voor een veilige sfeer.
• Elk jaar staat er een thema centraal. In 2024 is het thema ‘Weerbaar online.’ Het gaat hierbij om het online weerbaar maken van kinderen, en in de bovenbouw ook om social media, sexting en porno.

Als ouder met je kind in gesprek

De Week van de Lentekriebels is een mooie aanleiding om ook thuis in gesprek te gaan over verliefdheid, relaties, weerbaarheid en seksualiteit. Ook is het belangrijk dat kinderen voorbereid zijn op wat er allemaal in de puberteit verandert. Als je hier van jongs af aan over praat, is het voor kinderen normaal en voorkom je dat het een taboe wordt. Je laat hiermee zien dat je kinderen bij jou terecht kunnen als ze vragen hebben, of met problemen zitten. En ze krijgen de kennis en informatie van hun ouders. Informatie die ze anders bij vrienden of online gaan zoeken.

Vanaf de puberteit staan kinderen steeds minder open voor wat hun ouders zeggen en gaan zij meer af op wat leeftijdsgenoten vinden en denken. Ook daarom is het belangrijk om thuis met je kind te praten, voordat de puberteit begint. Je hoeft niet bang te zijn dat je kind nog niet toe is aan bepaalde informatie. Kinderen onthouden namelijk alleen wat zij interessant vinden en waar ze op dat moment aan toe zijn.

Brochures voor ouders

Wil je met je kind in gesprek over liefde, relaties, weerbaarheid en seksualiteit? Hier vind je tips voor ouders/verzorgers bij seksuele vorming en hieronder vind je een aantal brochures over een gezonde ontwikkeling van kinderen.

Informatie voor kinderen zelf

Op de website van de Pubergids kunnen kinderen vanaf 10 jaar alles lezen over de puberteit. Je kunt ze ook vertellen dat ze kunnen bellen of chatten met de de Kindertelefoon als ze vragen of problemen hebben waarmee ze liever niet naar jou gaan. Of ze kunnen ervaringen uitwisselen met leeftijdsgenoten via Help Elkaar. Hieronder de links:

School overtuigen om mee te doen?

Zou je graag willen dat de school van je kind ook meedoet aan de Week van de Lentekriebels? Geef de directeur of de leerkracht dan de flyer Week van de Lentekriebels om ze te overtuigen van de meerwaarde om mee te doen.

Er is ook een folder met een overzicht aan materialen en tips voor zowel ouders/opvoeders als leerkrachten.