3. Omgaan met expliciete of persoonlijke vragen
Tijdens lessen over seksuele vorming kunnen leerlingen je allerlei vragen stellen over seks. Je maakt het onderwerp bespreekbaar door de vragen adequaat te beantwoorden en er niet van te schrikken. Soms is dat lastig, vooral als de vragen onverwacht, persoonlijk of misschien provocerend zijn. Hoe ga je daar mee om?
- “Met hoeveel personen bent u naar bed geweest?”
- “Wat is uw favoriete standje?“
- “Waarom hebben mensen anale seks? Dat doen alleen homo’s, toch?”
Manieren om te reageren op lastige vragen
- Denk voor de les goed na over welke vragen je wel of niet wilt beantwoorden.
- Neem tijdens de les wat tijd voordat je reageert en ga na of je hier wel persoonlijk op wilt antwoorden.
- Ga na waar de vraag vandaan komt. Proberen de leerlingen te provoceren, verhullen ze een eigen vraag, willen ze stoer doen of alleen maar aandacht trekken? Of zijn ze oprecht geïnteresseerd in een antwoord?
- Honoreer de vraag. Bijvoorbeeld: “Goed dat je deze vraag durft te stellen”.
- Nodig leerlingen uit ook zelf antwoorden te bedenken. Hierdoor kun je zien wat leerlingen zelf al weten over het onderwerp. Of laat hen zelf op zoek gaan naar informatie, bijvoorbeeld via www.sense.info.
- Vraag door en nodig leerlingen uit zelf een mening te vormen over een onderwerp. Geef geen morele antwoorden, maar objectieve feitelijke informatie.
- Plaats de gevraagde informatie in een breder perspectief.
- Beantwoord een lastige vraag met een grapje, als dit past bij jouw manier van lesgeven.
4. Omgaan met reacties van leerlingen
Lessen seksuele vorming kunnen leiden tot uiteenlopende reacties van de leerlingen. Sommigen worden onrustig, maken grappen of dagen je uit met persoonlijke of andere ongemakkelijke vragen. Andere leerlingen wenden de hele les beschaamd het hoofd af. Hoe ga je daarmee om?
Tips hoe om te gaan met reacties van leerlingen
- Ga niet voorbij aan dat wat er gebeurt, vraag eventueel naar uitleg van een bepaalde opmerking of grap.
- Lastige vragen of discussies? Vraag de leerlingen wat zij zouden antwoorden of doen voordat je een antwoord geeft of ingrijpt.
- Vertel verlegen leerlingen na de les dat het je opviel dat ze stil waren. Vraag hen wat hiervan de reden was. En of je iets kunt doen waardoor ze zich beter voelen in de volgende les.
- Maak het persoonlijker, bijvoorbeeld door het stellen van vragen zoals: ‘Stel dat iemand iets kwetsends over jou zou zeggen …’, of ‘Wat als dit over je broer/zus gezegd zou worden?’.
- Probeer te veralgemeniseren of persoonlijke verhalen breder te trekken door betrouwbare kennis, bijvoorbeeld bevindingen uit onderzoek, te geven.
- Geef aan dat persoonlijke opvattingen niet goed of fout zijn; iedereen mag die hebben. Maar bij discussies hierover is het niet de bedoeling andere leerlingen opzettelijk te kwetsen.