Goede voorbeelden seksuele vorming (voortgezet) speciaal onderwijs

Reden 1: De leerlingen hebben behoefte aan seksuele vorming

De belangrijkste doelstelling van seksuele en relationele vorming is: ‘leerlingen vanaf jonge leeftijd begeleiden en ondersteunen in hun seksuele (en relationele) ontwikkeling en hen leren seksueel en relationeel verantwoorde keuzes te maken’. Dit geldt ook voor leerlingen met een beperking of een (ontwikkelings-)stoornis. Ook zij hebben vragen over seksualiteit en vertonen seksueel gedrag. Ze gaan relaties en vriendschappen aan en worden verliefd. Ook doen ze hun eerste ervaringen op met seksualiteit. Ze verschillen hierin niet van leerlingen in het reguliere onderwijs.

Er zijn wel een aantal extra uitdagingen voor leerlingen uit het (v)so:

• extra kwetsbaarheid voor seksueel misbruik
• moeilijkere toegang tot informatie over seksualiteit vinden vanwege hun beperking
• problemen in de communicatie met anderen (volwassenen en leeftijdsgenoten)
• minder autonomie en minder privacy
• kleiner sociaal netwerk

Reden 2: Seksuele vorming biedt betrouwbare informatie

Leerlingen in het speciaal onderwijs lopen tegen een aantal uitdagingen aan bij seksuele vorming. Ze kunnen vaak moeilijker informatie vinden over seksualiteit vanwege of over hun beperking. Daarnaast ervaren ze vaker problemen in de communicatie met anderen. Door op school aandacht te besteden aan relationele en seksuele vorming bied je een plek waar veilig geleerd kan worden met betrouwbare informatie.

Reden 3: Seksuele vorming draagt bij aan een veilige en gezonde school

Seksuele vorming draagt bij aan een positieve en gezonde seksuele ontwikkeling van de leerlingen. En aan de preventie van onbedoelde zwangerschappen, abortus, seksuele grensoverschrijding en soa/hiv en negatief gedrag ten aanzien van gender of seksuele oriëntatie. Dit leidt tot meer zelfbewuste, seksueel gezonde jongeren, en uiteindelijk ook minder schooluitval en een beter toekomstperspectief.

Reden 4: Seksuele vorming vergroot weerbaarheid

Meisjes op cluster 4-scholen voor voortgezet speciaal onderwijs komen vaker in aanraking met seksuele grensoverschrijding dan meisjes op reguliere scholen.  Lees het onderzoek ‘Seks onder je 25e voortgezet speciaal onderwijs 2019’. Tijdens seksuele en relationele vorming kunnen situaties worden besproken en reacties geoefend. Daarnaast weten leerlingen dat ze met jou over dit soort thema’s kunnen spreken en kan een vertrouwenspersoon worden voorgesteld. Als er iets zich voordoet, dan weten leerlingen in ieder geval bij wie ze terecht kunnen. 

Reden 5: Seksuele vorming is wettelijk verplicht 

Met ingang van het schooljaar 2012 – 2013 zijn de thema’s seksualiteit en seksuele diversiteit expliciet opgenomen in de kerndoelen. Voor het so gaat het om de kerndoelen 23 en 31 (Mens en Samenleving). Voor het vso gaat het om de kerndoelen 3 (Mens en Maatschappij) en 6 (Mens, natuur en techniek). In de leerlijn seksuele vorming zijn de wettelijk verplichte kerndoelen vertaald naar lesdoelen voor leerlingen in het (voortgezet) speciaal onderwijs.

Seksuele vorming of seksuele voorlichting?

Bij seksuele voorlichting gaat het alleen om kennisoverdracht. Relationele en seksuele vorming gaat om het aanleren van vaardigheden en attitudes over relaties en seksualiteit. Dit draagt beter bij aan de ontwikkeling van kinderen dan seksuele voorlichting alleen.