Heteronormativiteit
Heteronormativiteit is de norm en verwachting dat mensen heteroseksueel zijn. Als je heteronormatief bent of denkt, dan ga je er bewust of onbewust steeds vanuit dat iedereen heteroseksueel is. Dit betekent ook dat je niet-heteroseksuele mensen als ‘anders’ ziet.
Heteronormativiteit komt nog veel voor. Het begint er al mee dat babykaartjes en kleertjes vaak roze of blauw zijn, afhankelijk van een kinds geslachtskenmerken. Bij een jongetje wordt ervan uitgegaan dat die zich jongetjesachtig gaat gedragen en kleden en dat die op meisjes verliefd zal worden. Voor meisjes is dit precies andersom. Als een jongetje een jurk wil dragen, dan wordt soms meteen gedacht dat ‘hij wil homo zal zijn’. Dit laat zien dat er allerlei heteronormatieve aannames zijn over hoe geslachtskenmerken, genderidentiteit en seksuele oriëntatie samenhangen.
Ook in het onderwijs en in seksuele vorming is heteronormativiteit nog gangbaar. Enkele voorbeelden:
- Kinderen indelen in groepen jongens óf meisjes
- Ervan uitgaan dat alle kinderen heteroseksueel zijn
- Homoseksualiteit en bi+ als een gevoelig thema te zien
- Seks alleen of vooral behandelen gericht op voortplanting
- Penis-in-vagina seks als dé vorm van seks zien
- In seksuele vorming meisjes en jongens steeds apart aanspreken en daarbij uitgaan van standaard rolpatroongedrag van mannen en vrouwen tijdens seks
- Ervan uitgaan dat elke leerling een vader en een moeder heeft (in plaats van één, twee of meer ouders). Zie ook onderwerp Relatievormen
Homo, lesbische en biseksuele leerlingen beoordelen seksuele vormingsonderwijs lager dan heteroseksuele leerlingen. Dit is niet verrassend, als dit onderwijs nog sterk heteronormatief is. Het sluit hen uit en daardoor haken ze eerder af. Dit kan als gevolg hebben dat homo, lesbische, bi, pan, queer, transgender en intersekse leerlingen het gevoel hebben dat ze er niet mogen zijn en dat ze ‘anders’ zijn. Hierdoor kan het zijn dat ze belangrijke informatie in seksuele vorming missen, waardoor ze minder goed leren wensen en grenzen aan te geven in seksualiteit en relaties.
Vragen van leerlingen over heteronormativiteit
Leerlingen onder de 12 jaar:
- Kun je verliefd zijn op een meisje en een jongen?
- Hij is verliefd op een jongen. Dat kan toch niet?
- Hoe is het om twee moeders te hebben?
Leerlingen boven de 12 jaar:
- Kun je als lhbti+ persoon goede seks hebben? Mis je dan niks?
- Kunnen lhbti+ mensen kinderen krijgen?
- Hebben jongens meer zin in seks dan meisjes? Of klopt dat niet?
Lesgeven over heteronormativiteit
Zie onderwerpen seksuele diversiteit, genderdiversiteit en seksediversiteit en relatienormen
Tips over heteronormativiteit
Zie onderwerpen seksuele diversiteit, genderdiversiteit en seksediversiteit en relatienormen